മലയാളിയുടെ ഭാവുകത്വത്തിൽ ഏതെങ്കിലും രീതിയിൽ മാറ്റം

എന്റെ ഭാഷയിലെ എഴുത്തുകാരെ, കവികളെ വിശേഷിച്ചും, എന്റെ സുഹൃത്തുക്കൾ കൂടിയായ ചിലർ വിമർശിക്കുന്നത് പതിവാണ്. ഈ വിമർശനങ്ങളുടെ കാതൽ എന്തെന്ന് തിരിച്ചറിയാനായതുകൊണ്ട് എനിക്കു അവരുടെ വാദങ്ങളെ സാമാന്യബോധത്തെ മുൻനിർത്തി അംഗീകരിക്കാൻ മാത്രമേ സാധിക്കാറുള്ളൂ. അതേസമയം ഈ കവികളുടെ 'നിഷ്കളങ്കത' നേരിട്ടും പലരിലൂടെയും അറിയാൻ ആയതുകൊണ്ട് ഇവരോട് സഹതാപവും തോന്നാറുണ്ട്. ഇക്കാരണത്താൽ മാത്രം എഴുതുകയാണ്. താല്പര്യമുഉള്ളവർക്ക് മുഖവിലയ്ക്കെടുക്കാം.

തന്റെ അറിവിനെയും അനുഭവപരിസരത്തെയും മാത്രം ഗൗനിക്കുന്ന, മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് നോട്ടമെറിയാത്ത എഴുത്തുകാരാണ് മിക്കവാറും വളരെ പരിഹാസ്യമായ രീതിയിൽ വിമർശനം ഏൽക്കേണ്ടി വരുന്നത്. ഇവരുടെ അജ്ഞതയാണ് പലപ്പോഴും ഇത്തരം വിമർശനങ്ങൾക്കുള്ള കാരണമായി മാറുന്നത്. ഒരാളുടെ അജ്ഞത എത്രത്തോളം കൂടുന്നോ അത്രത്തോളം അദ്ദേഹത്തിന് ജീവിതത്തിൽ കൗതുകം, ആശ്ചര്യം പോലെയുള്ള കേവല വികാരങ്ങൾ ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യതയും കൂടും. ഇതെല്ലാം എഴുത്തിൽ കൊണ്ടുവന്നാൽ എല്ലാവരും അതേ കേവലതയിൽ അഭിരമിക്കും എന്നു കരുതാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിച്ചാൽ നന്ന്.

മറ്റൊരു പ്രധാന കാര്യം, നമ്മുടെ ചുറ്റുപാടും ഉണ്ടാകുന്ന മാറ്റങ്ങളെ മൊത്തത്തിൽ ആശങ്കയോട് കൂടി സമീപിക്കുന്ന രീതിയാണ്. കവിതയിൽ ഇതൊരു ഉപരിപ്ലവവും ക്ളീഷെയും ആയ സമീപനമാണ് എന്നുമാത്രമല്ല. ഇതിൽ പ്രകടമായി നിൽക്കുന്നത് സവർണ്ണ മനോഭാവത്തിന്റെ സ്വഭാവമാണ്. നിലനിൽക്കുന്ന വ്യവസ്ഥയിൽ സംതൃപ്തരും അതിന്റെ ആനുകൂല്യങ്ങൾ കൈയ്യാളുകയും ചെയ്യുന്ന മനുഷ്യർക്കാണ് പൊതുവെ ഇത്തരം 'ആശങ്ക' ഉണ്ടാകേണ്ടത്. അരികുവത്കരിക്കപ്പെട്ട/ ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടുന്ന മനുഷ്യരുടെ സമീപനം ഏതൊരു മാറ്റത്തെയും അഥവാ മാറ്റത്തിനുള്ള നീക്കത്തെയും 'ഉൾക്കൊണ്ടു'കൊണ്ട് അവയെ വിശകലനം ചെയ്യാനുള്ള ശ്രമമാകും. ഭേദപ്പെട്ട ഒന്നിലേക്കാവുമോ ഇതെന്നാണ് അവരുടെ ആലോചന. നമ്മുടേത് പോലൊരു സമൂഹത്തിൽ മാറ്റത്തോട് ഈ 'ആശങ്ക'യോടുകൂടിയ സമീപനം സവർണ്ണരുടെ 'ട്രോമ'യാണ്. അതാണോ തങ്ങളുടെ എഴുത്തിൽ പ്രതിഫലിക്കുന്നതെന്ന് സ്വയം വിലയിരുത്തൽ നടത്തിയാൽ നല്ലത്.

മലയാളിയുടെ ഭാവുകത്വത്തിൽ ഏതെങ്കിലും രീതിയിൽ മാറ്റം കൊണ്ടുവരണം എന്നതാണ് ഒരു എഴുത്താൾ എന്ന നിലയിൽ നിങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നതെങ്കിൽ, അതിനെ ഫ്യൂഡൽ ഗ്ലോറിഫിക്കേഷനിൽ നിന്നും മോചിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ആദ്യത്തെ കടമ്പ. വിപണിയും അക്കാദമിക് മേഖലയും എസ്റ്റാബ്ലിഷ്ഡ് എഴുത്തുകാരും ഒന്നും നിങ്ങളുടെ കൂടെ കാണണം എന്നില്ല. പക്ഷെ സ്വന്തം കലാസൃഷ്ടിയിലെ മനുഷ്യപ്പറ്റ് നിങ്ങളുടെ കൂടെ കാണും, പുതിയ ഭാവുകത്വത്തിലേക്കുള്ള ഒരു പാതയും.

  No comments

മികച്ച സാഹിത്യകൃതികൾ എന്നോട് ചെയ്ത 'ദ്രോഹം'

ഞാൻ വായിച്ച മികച്ച സാഹിത്യകൃതികൾ എന്നോട് ചെയ്ത 'ദ്രോഹം' അതുവരെ വായിച്ച് ആസ്വദിച്ചിരുന്ന തരത്തിലുള്ള സാഹിത്യസൃഷ്ടികളിൽ മിക്കതിലും തൃപ്തി കണ്ടെത്താനുള്ള 'ശേഷി' എൻ്റെയുള്ളിൽ നിന്നും എടുത്തു കളഞ്ഞു എന്നതാണ്. ദസ്തയോവ്കിയും ടോൾസ്റ്റോയും ക്യാമുവും യോസയും ചെഖോവും മുതൽ റെയ്ണ്ട് കാർവറും ഡാഗ് സോൾസ്റ്റഡും ഷെൽ അസ്കിൽഡ്സണും ലിഡിയ ഡേവിസും വരെയുള്ളവരും സാഫോ, ബാഷോ, കവാഫി മുതൽ നാരായണ ഗുരു, ട്രാൻസ്ട്റോമർ, അമിഹായ്, റിറ്റ്സോസ്, ഷിംബോസ്ക, ആൻ കാർസൻ വരെയുള്ളവരും ഈ ദ്രോഹം എന്നോട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. എൻ്റെ ഉള്ളിലുണ്ടായിട്ടുള്ള ചെടിപ്പുകളെ അതിജീവിക്കാൻ കെൽപ്പുള്ള സാഹിത്യസൃഷ്ടികൾ കണ്ടെത്താനുള്ള എൻ്റെ വായനാന്വേഷണം പലപ്പോഴും പരാജയപ്പെടുന്നു. സഹിഷ്ണുതയില്ലായ്മയായി പോലും പലർക്കുമത് തോന്നിപ്പോകുന്നു. അതിനാൽ ഏതെങ്കിലും ഒരു കൃതി അത്തരത്തിൽ കണ്ടുകിട്ടിയാൽ അതിനോട് അതിയായ സ്നേഹവും തോന്നുന്നു. 

  No comments

​താനൊരു കവിയാണെന്നു പറഞ്ഞ് തന്നെ പരിചയപ്പെടുത്തുന്ന കവികളെ നമ്മൾ അപൂർവ്വമായേ കാണാറുള്ളൂ. ഇക്കഴിഞ്ഞ ദിവസം ടി.പി. വിനോദിനെ കണ്ടു സംസാരിക്കുമ്പോൾ വിസ്വാവ ഷിംബോസ്ക നൊബേൽ സമ്മാനം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഇതേപ്പറ്റി സംസാരിച്ചത് അദ്ദേഹം സൂചിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. അതേ പ്രസംഗത്തിൽ ജോസഫ് ബ്രോഡ്സ്കി താനൊരു കവിയാണെന്ന് പരിചയപ്പെടുത്താറുണ്ടായിരുന്ന കാര്യം ഷിംബോസ്ക ഓർത്തെടുക്കുന്നുണ്ട്. കവിയായതിൻ്റെ പേരിൽ ഏൽക്കേണ്ടിവന്ന കാര്യങ്ങളാകാം ബ്രോഡ്സ്കിയെ തന്നെ കവിയായി പരിചയപ്പെടുത്താൻ പ്രാപ്തനാക്കിയതെന്ന കാര്യം പി. എൻ. ഗോപീകൃഷ്ണനും ഞങ്ങളുടെ സംസാരത്തിൽ കൂട്ടിച്ചേർത്തു. ഒരുപക്ഷെ, കവിയായി ജീവിക്കാൻ ആകുന്നില്ലെന്ന തോന്നലാകാം മികച്ച കവികൾ ആയിരുന്നിട്ടും പലരെയും താനൊരു കവിയാണെന്നു പറയുന്നതിൽ നിന്നും പിന്തിരിപ്പിക്കുന്നത്. എന്നാൽ ഇക്കാലത്ത് അത്തരത്തിൽ യാതൊരു സങ്കോചവും കൂടാതെ തങ്ങൾ എഴുത്തുകാരൻ ആണെന്നും കവിയാണെന്നും പരിചയപ്പെടുത്തുന്ന മനുഷ്യരെ കാണാം. ഒരാൾ അതായിരിക്കെ താൻ അതാണെന്നു പറയുന്നപോലെയല്ല ഇത്. കവി അഥവാ എഴുത്തുകാരൻ എന്നത് കേവലം അലങ്കാരമായി തങ്ങളുടെ മറ്റു യോഗ്യതകൾക്കൊപ്പം കൂട്ടിച്ചേർക്കാനാണു പലരും ഉപയോഗിക്കുന്നത്. കവിയായി മാത്രം, അതായത് കവിതയെഴുതി മാത്രം, ഒരാൾക്ക് ജീവിക്കാനോ വരുമാനോ കണ്ടെത്താനോ സാധിക്കില്ല എന്നിരിക്കെ, കവി അല്ലെങ്കിൽ എഴുത്തുകാരൻ എന്ന മേൽവിലാസം അലങ്കാരമായി ആളുകളിൽ കൂട്ടിച്ചേർക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നായി മാറുന്ന വിപണിയിലാണ് നമ്മൾ ജീവിക്കുന്നത്. ഒരു മന്ത്രിയ്ക്ക്, അദ്ധ്യാപകന്, ആക്റ്റിവിസ്റ്റിന്, ബിസിനസ്സുകാരന്, ചിത്രകാരന്, സിനിമാക്കാരന്, പാട്ടെഴുത്തുകാരന് തങ്ങളുടെ കർമ്മമണ്ഡലം എന്താണോ അതിലുപരി കവി/എഴുത്തുകാരൻ എന്ന ലേബൽ കൂടി എടുത്തണിഞ്ഞ് ഗമ കാണിക്കേണ്ടി വരുന്നു. ഇതിനായവർ പ്രസിദ്ധീകരണമേഖലകളിലും സാഹിത്യോത്സവങ്ങളിലും സാധ്യമായ എല്ലാവിധ സ്വാധീനങ്ങളും അധികാരങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് ഇടം കണ്ടെത്തുന്നു. സാഹിത്യത്തോട് തങ്ങൾക്ക് യതൊരു ഉത്തരവാദിത്വവും ഇല്ലെന്നുപോലും ഇവർ പൊതുവേദികളിൽ പ്രസംഗിക്കുന്നു. അപ്പോഴും എഴുതുന്ന എഴുത്തുകാർ തങ്ങളെ 'എഴുത്തുകാർ' എന്ന് വിളിക്കാനുള്ള ജാള്യതയുമായി തങ്ങൾക്കു ലഭിക്കാത്ത ഇടങ്ങളിലേക്ക് നോക്കുന്നു; ഇവരെ കാണുന്നു. ഈ നടപ്പുകാല അന്തരീക്ഷത്തിൽ എഴുതുന്ന ഓരോ മനുഷ്യനും താൻ എഴുത്താൾ/കവി ആണെന്ന് പറയുമ്പോൾ അതൊരു മുദ്രാവാക്യമായി അനുഭവപ്പെടുന്നു. 

  No comments

ടി. പി. രാജീവന്റെ 'പുറപ്പെട്ടു പോകുന്ന വാക്ക്' ഈയിടെയാണ് ഞാൻ വായിക്കാനെടുത്തത്. നല്ല പുസ്തകം. രാജീവന്റെ കവിതകൾ ചിലത് എനിക്കു വളരെ പ്രിയമുള്ളവയാണ്. അദ്ദേഹത്തെ നേരിൽ കാണുകയൊന്നുമുണ്ടായില്ല എങ്കിലും ഞങ്ങൾ തമ്മിൽ ഇ-മെയിൽ വഴി ചില കത്തിടപാടുകൾ നടന്നത് ഓർക്കുന്നു. കവിതയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചില പ്രോജക്റ്റുകളെപ്പറ്റി അറിവുണ്ടായിരുന്ന ധൈര്യത്തിൽ എന്റെ ചില പദ്ധതികൾ പങ്കുവെക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായിട്ടായിരുന്നു ഞങ്ങളുടെ സംസാരം. പിൽക്കാലത്തു അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം, എന്റെ സമപ്രായക്കാരിയായ ഒരു യൂറോപ്യൻ കവി, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ നിന്നുള്ള പ്രധാനപ്പെട്ട ചില കവികളെ എനിക്കു പരിചയപ്പെടുത്തുകയുണ്ടായി. അതിൽ ഒരാളുമായി സംസാരിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം രാജീവനുമായുണ്ടായ സൗഹൃദത്തെപ്പറ്റിയും രാജീവന്റെ ക്ഷണപ്രകാരം കേരളത്തിൽ വന്നതിനെ പറ്റിയും പറഞ്ഞത് ഓർക്കുന്നു. പൊതുവെ മലയാളം എന്ന ഭാഷയെപ്പറ്റി പോലും വിശദീകരിച്ചു പറയേണ്ടി വരാറുള്ള എനിക്കു ഇക്കാരണം കൊണ്ട് ഇക്കാലത്തെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട കവിയെന്ന ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്ന ഒരു കവിയുമായി കുറേക്കൂടി അടുപ്പത്തിൽ സംസാരിക്കാൻ സാധിച്ചു. എന്നുമാത്രമല്ല, അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ട് പുസ്തകങ്ങൾ അയച്ചുതരികയും അവ പരിഭാഷ ചെയ്യാനുള്ള അനുമതിയും ലഭിച്ചു. മലയാളത്തിൽ വളരെ അപൂർവ്വമായി മാത്രമാണ് കവികൾ ഇത്തരത്തിൽ സംസ്കാരങ്ങൾക്കിടയിലെ പാലം ആകാറുള്ളൂ എന്നിരിക്കെ ഇക്കാര്യം പറയേണ്ടതുണ്ടെന്ന് തോന്നുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച് പുറപ്പെട്ടു പോയ വാക്ക് എന്ന പ്രയോഗത്തിന്റെ കനം കൂടുതലായി അനുഭവപ്പെടുന്ന നിമിഷത്തിൽ.

  No comments

കവിതാപരിഭാഷ

ലക്ഷ്യഭാഷയുടെ സാധ്യതകൾ കാണിച്ചു തരികയും പരിമിതികളെ അതിജീവിക്കാൻ കെൽപ്പുള്ളതാക്കി ആ ഭാഷയെ മാറ്റിയെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നതു വഴിയാണ് പരിഭാഷകൾ ഭാഷയുടെ വളർച്ചയിൽ നിർണ്ണായക സാന്നിധ്യമായി മാറുന്നത്. കവിതാപരിഭാഷ സ്വാതന്ത്ര്യമുള്ള കലയല്ല. ഭാഷയെ എന്തിനും വഴങ്ങുംവിധത്തിൽ സ്വതന്ത്രമാക്കാനുള്ള കലയാണ്. പരിഭാഷ ഓരോ ഭാഷയിലും വിമർശനത്തിൻ്റെ കർമ്മം കൂടി നിർവ്വഹിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് പറയുന്നതിൻ്റെ അടിസ്ഥാന കാരണവും മറ്റൊന്നുമല്ല, ഓരോ ഭാഷയിലെയും പുതുമയും ആ ഭാഷയ്ക്ക് സാധ്യമാകുന്ന ശേഷികളും വെളിപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് ആ ഭാഷയിൽ നിലനിൽക്കുന്ന സാഹിത്യസൃഷ്ടികൾക്ക് പരിഭാഷകൾ വെല്ലുവിളിയുയർത്തും.

  No comments

കവിതയുടെ ഭാഷ

നേരെചൊവ്വെ പങ്കുവെക്കാൻ പ്രയാസമുള്ളതും സങ്കീർണ്ണമായതുമായ കാര്യങ്ങളെ ആവിഷ്കരിക്കാനാകുന്ന മാധ്യമമെന്ന നിലയിലാണു കവിത എൻ്റെ എഴുത്തുരൂപമാകുന്നത്. ആദ്യ വായനയിൽ ലളിതമെന്ന തോന്നൽ ഉണ്ടാക്കുകയും അതേസമയം അനേകം സാധ്യതകൾ മുന്നോട്ടുവെക്കാനാകും എന്നതിനാൽ സങ്കീർണ്ണമായിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന കവിതകൾ എഴുതാനാണ് പൊതുവെ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്. കവിതയ്ക്കായി ഞാൻ ആശ്രയിക്കുന്ന ഭാഷ, അതായത് മലയാളം, എന്നെ സംബന്ധിച്ച് കവിതയിലേക്ക് എത്തിച്ചേരാനുള്ള മീഡിയം മാത്രമാണ്. മലയാള ഭാഷായുടേതായ ചില സൗന്ദര്യസാധ്യതകൾ ഞാൻ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്, ഇല്ലെന്നല്ല. എന്നിരിക്കിലും മീൻ പിടിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന വല പോലെയാണ് എനിക്ക് മലയാളം. മീൻ കിട്ടി കഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെ പിടിക്കാൻ നോക്കിയ ആളും മീനും തമ്മിലാണ് ഇടപാട്. അതേമട്ടിൽ കവിതയിൽ എത്തിക്കഴിഞ്ഞാൽ കവിതയും കവിയും തമ്മിലുള്ളത്, പിന്നീട് കവിതയും വായനക്കാരനും തമ്മിലുള്ളതും, കവിതയുടെ ഭാഷയിൽ കവിതയ്ക്കുമേൽ നടത്തുന്ന വിനിമയമാണ്. ഭാഷയ്ക്കുള്ളിലെ ആ ഭാഷയിൽ കവിത വായനക്കാരനോട് പങ്കുവെക്കുന്നതും വായനക്കാരൻ മനസ്സിലാക്കിയെടുക്കുന്നതും കവിയുമായി സംവദിച്ച കാര്യങ്ങൾ ആകണമെന്നുപോലുമില്ല. ഇതൊരു വേറിട്ട സങ്കൽപ്പ​മൊന്നുമല്ല. എങ്കിലും കവിതയെ കൂടുതൽ കവിതയാക്കി മാറ്റുകയാണ് ഒരു കവിയെന്ന നിലയിൽ ഇക്കാലത്ത് ചെയ്യേണ്ടതെന്ന എന്റെ ധാരണയ്ക്ക് അടിവരയിടാൻ ഇതിനാകുന്നുണ്ട്.

  No comments

ചെഖോവിൽ നിന്നും കവികൾക്ക്

ചെഖോവിനെ വായിക്കുമ്പോൾ ഏറ്റവും സന്തോഷം തരുന്ന കാര്യം ചില കവിതാമുഹൂർത്തങ്ങളെ കണ്ടുമുട്ടുന്നതാണ്. അതുകൊണ്ടാകണം ലിഡിയ ഡേവിസിന്റെ ക(വി)ഥകളിലും റേയ്മണ്ട് കാർവറുടെ കവിതകളിലും ചെഖോവിൽ നിന്നുള്ള സന്ദർഭങ്ങൾ കടന്നുവരുന്നത്. കാർവറുടെയും ഹാവിയർ മരിയാസിന്റെയും അമോസ് ഓസിന്റെയും ഫിക്ഷനിൽ ഇത്തരം കവിതാമുഹൂർത്തങ്ങൾ കാണാം. എന്നാൽ നമ്മുടെ ഭാഷയിലെ കവിതയിൽ, അത് സമീപകാലത്തെ മാത്രമല്ല, എക്കാലത്തെയും കവിതയിൽ അത്തരം കവിതാമുഹൂർത്തങ്ങൾ പൊതുവിൽ കുറവാണെന്നാണ് വായനാനുഭവം. ഞാനാകട്ടെ ജീവിതത്തിലും കവിതയിലും അത്തരം നിമിഷങ്ങൾ കണ്ടെടുക്കുന്നതിലും പ്രിസെർവ് ചെയ്യുന്നതിലും അതീവതല്പരനും.

നമ്മുടെ കവിതകൾ കൂടുതലും വെറും വിവരണങ്ങൾ മാത്രമാണ്. സംഗീതത്തിന്റെയും വേർഡ് പ്ലേയുടെയും അകമ്പടിയോടെ നടത്തുന്ന ഗിമ്മിക്കുകൾ. വിവരിക്കുന്ന കാര്യത്തിന്റെ സാമൂഹികപ്രസക്തിയും രാഷ്ട്രീയശരിയും നോക്കിമാത്രം അവയെ മഹത്തായ കവിതയാക്കി മാറ്റുന്ന ഗതികേടിൽ നമ്മൾ എത്തിപ്പെടുന്നതും ഇങ്ങനെയാകണം. സവിശേഷതകളൊന്നും തന്നെയില്ലാത്ത മുഹൂർത്തത്തെ ഭാഷകൊണ്ട് കവിതയാക്കിമാറ്റുന്ന ശേഷിയെപോലും തിരിച്ചറിയാത്ത കവികളെത്ര പേരാണ് ഇവിടെ!.

വീസ്വാവ ഷിംബോർസ്ക, ഒരു യുവകവിയുടെ കവിതകൾ വായിച്ച് ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: "‘ഇവിടെ’ എന്നു പേരിട്ടിരിക്കുന്ന നിങ്ങളുടെ കവിത ഒരു മുറിയുടേയും അതിലുള്ള മേശകസേരകളുടേയും ഗദ്യവിവരണം മാത്രമാണ്‌. ഇങ്ങനെയൊരു വിവരണത്തിന്‌ ഒരു ഗദ്യരചനയിൽ കൃത്യമായ ഒരു ധർമ്മം നിർവ്വഹിക്കാനുണ്ട്— തൊട്ടുപുറകെ നടക്കാനിടയുള്ള പ്രവർത്തിയ്ക്ക് പശ്ചാത്തലം ഒരുക്കുക. ഒരു നിമിഷത്തിനുള്ളിൽ വാതിൽ തുറക്കപ്പെടും, ഒരാൾ കയറിവരും, എന്തെങ്കിലുമൊന്ന് സംഭവിക്കും. എന്നാൽ കവിതയിലാകട്ടെ, ആ വിവരണം തന്നെയാണ്‌ 'സംഭവിക്കേണ്ടത്'... സാധാരണമായ ആ മുറിയുടെ വിവരണം കണ്മുന്നിൽ ആ മുറിയുടെ കണ്ടെടുക്കലാകണം, ആ വിവരണത്തിൽ ഉൾച്ചേർന്ന വികാരം വായിക്കുന്നയാൾ അനുഭവിക്കണം. അതല്ലെങ്കിൽ ഗദ്യം ഗദ്യം മാത്രമാകും, വാക്യങ്ങളെ വരി മുറിച്ച് കവിതയാക്കാൻ നിങ്ങളെത്ര കഷ്ടപ്പെട്ടാലും. ഒന്നും നടക്കുന്നില്ലെന്നതാണ് കഷ്ടം."

ചെഖോവിൽ നിന്നും കവികൾക്ക് പഠിക്കാൻ രണ്ട് കാര്യങ്ങളുണ്ടെന്നു ബില്ലി കോളിൻസ് പറയുന്നു: One is the use of very specific detail—the particulars of experience—to keep the story anchored to external reality. So too can poets use detail to anchor a poem. The other is the use of inconclusive or “soft” endings. Chekhov does not solve problems for the characters. Similarly, the endings of poems do not need to resolve things. A soft ending—when a poem just ends in an image—can work.

  No comments

പുതുമ: കവിതാവിചാരങ്ങൾ

 നമുക്ക് ചുറ്റുമുള്ള ലോകത്തെയും നമ്മുടെ ഭാഷയെയും കവിതകൊണ്ട് പുതുക്കാനാകുന്നു. മറ്റെല്ലാവരും ഉപയോഗിക്കുന്ന അതേഭാഷ തന്നെയാണ് കവികളും ഉപയോഗിക്കുന്നത് എന്നാൽ കേവലം ആശയവിനിമയം എന്നതിനപ്പുറത്തേക്കു ഭാഷയെ കൊണ്ടുപോകാനും അതുവഴി ഭാഷയെയും ചുറ്റുപാടുകളെയും പുതുക്കാനും സാധിക്കുന്നതുകൊണ്ട് ഞാൻ കവിതയ്ക്കൊപ്പം സമയം ചിലവഴിക്കാൻ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു. റഷ്യൻ ചിന്തകനായ വിക്റ്റർ ഷ്ക്ലോവ്കി കലാഭാഷയുടെ ഈ ശേഷിയെ “ostraneniye” എന്നു വിളിക്കുന്നു. പരിചിതമായതിനെ മറ്റൊരു രീതിയിൽ നോക്കിക്കാണുന്നതിനെയാണ് ഇതുകൊണ്ട് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. ഇതിലേക്കു നയിക്കുന്ന കലകളിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ് കവിത. ഇങ്ങനെയൊരു ശേഷി എല്ലാകാലത്തും പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന കലകൾ എല്ലാ കാലത്തും പുത്തനായി നിൽക്കുമായിരിക്കും.

• • • • • •

എഴുതപ്പെട്ട വരികൾ കവിതയായി മാറുന്നത് ഒരു പ്രക്രിയയാണ്. ആ പ്രക്രിയ പൂർത്തീകരിക്കാൻ എഴുതപ്പെട്ട വരികൾക്കു പുറമെ വായനക്കാരനും അയാളുടെ ലോകവും ആവശ്യമാണ്. എഴുതപ്പെട്ടത് നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കു മുമ്പാണെങ്കിലും കവിതയായി മാറുന്ന പ്രക്രിയ ഇന്നിൽ നിൽക്കുന്ന വായനക്കാരനിലൂടെ പൂർത്തീകരിക്കാനാകുന്നുവെങ്കിൽ അവിടെ എഴുതിയകാലത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കവിതയുടെ പഴക്കം പ്രാധാന്യം അർഹിക്കുന്നില്ല. അതിനാൽതന്നെ കവിതയിലെ പുതുമ കവിയുടെ കാലത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ വലിയകാര്യമില്ല.

• • • • • •

ഇറാൻ കൊലിറിന്റെ ദ് എക്സ്ചേഞ്ച് എന്ന സിനിമ പുതുമയെ സംബന്ധിച്ച എന്റെ സങ്കൽപ്പങ്ങളിൽ ചില മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തിയിരിക്കുന്നു. സിനിമയിലെ പ്രധാന കഥാപാത്രമായ കോളേജ് അധ്യാപകൻ എന്നും ഒരേ രീതിയിൽ ജീവിതം തുടരുന്ന ഒരാളാണ്. ഒരു ദിവസം പതിവിന് വിപരീതമായി പകൽനേരത്ത് വീട്ടിലെത്തുമ്പോൾ ആ നേരത്തെ വീടകം അയാളിൽ നവ്യാനുഭവമാകുകയാണ്. അയാൾ എന്നും രാവിലെ കോളെജിൽ പോകുമ്പോൾ കാണുന്നതോ വൈകീട്ട് വീടെത്തുമ്പോൾ കാണുന്നതോ ആയ അകമല്ല ആ പകലിൽ അയാൾ അനുഭവിക്കുന്നത്, ഈ തിരിച്ചറിവാണ് പുതുമയ്ക്ക് കാരണമാകുന്നത്. തൊട്ടടുത്ത ദിവസം എന്നും ഇറങ്ങാറുള്ള ബസ് സ്റ്റോപ്പിനു പകരം തൊട്ടപ്പുറത്തെ സ്റ്റോപ്പിൽ ഇറങ്ങി അയാൾ കോളെജിലേക്ക് നടക്കുന്നു. ഇത്തരത്തിൽ താൻ കാലങ്ങളായി പിന്തുടർന്നുവരുന്ന തന്റെ ദിനചര്യകളിൽ മാറ്റം വരുത്തുകയും ആ ചെറുമാറ്റങ്ങളിലൂടെ അയാൾ തന്റെ ജീവിതത്തെ നവീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പരിചിതമായതിൽ നിന്നുള്ള വേറിടൽ വായനയിലെ മടുപ്പിനെ മറികടക്കാൻ കവിതാവായനക്കാരൻ എന്ന നിലയിൽ എന്നെ സഹായിക്കുന്നു. എല്ലാത്തരം കവിതകളും വായിക്കുന്നു.

• • • • • •

മറ്റൊരു ഭാഷയിലെ കവിത വായിക്കുന്നതിനെ പറ്റി ഒലാവ് എച്ച്. ഹോഗ് ഇങ്ങനെ എഴുതുന്നു: ഒരന്യഭാഷയിലെ കവിത വായിക്കുന്നത് എപ്പോഴും ആനന്ദപ്രദമാണ്‌. അന്യവും വൈദേശികവുമായത് എപ്പോഴും നമ്മെ വശീകരിക്കും. ഒരന്യഭാഷ സ്വന്തം ഭാഷ പോലെ ഒരിക്കലും നമുക്കു വ്യക്തമായിരിക്കില്ല, അത്ര ഉപയോഗിച്ചു പഴകിയതുമാവില്ല. സകലതും, ഏറ്റവും സാധാരണമായ കാര്യം പോലും നമുക്കു പുതുമയായി തോന്നും.

• • • • • •

ഇംഗ്ലീഷ് ഭാഷയിൽ വായിക്കാൻ തുടങ്ങിയ സമയത്ത് ‘തെറ്റായി വായിക്കൽ’ പതിവായി സംഭവിക്കുന്ന കാര്യമായിരുന്നു. പിന്നീട് സാമാന്യം തരക്കേടില്ലാതെ അർത്ഥം മനസ്സിലാക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ മാത്രമായിരുന്നു ആ വായന തെറ്റായിരുന്നുവെന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞത്. ഇപ്പോൾ മറ്റൊരു തിരിച്ചറിവ് കൂടി ഉണ്ടായിരിക്കുന്നു: കവിതയിൽ ‘തെറ്റായി വായിക്കൽ’ ഒരുതരത്തിൽ ശരിയായ വായനയിലൊന്നാണ്.

  No comments

ഭാവനയുടെ വകഭേദങ്ങൾ

നിലവിൽ ഉണ്ടായിരിക്കുന്നതോ സാധ്യമായതോ യഥാര്‍ത്ഥമാകുന്നതോ ആയ കാര്യങ്ങൾക്കപ്പുറത്തേക്ക് സഞ്ചരിക്കാനുള്ള സാധ്യത തുറന്നിടുന്നതുകൊണ്ട് മനുഷ്യന് ഭാവന പ്രധാനമാണ്. ഭാവനയിൽ കാണുന്ന കാര്യത്തിന് യഥാർത്ഥമാകേണ്ട യാതൊരു ബാധ്യതയുമില്ല. എന്നാൽ എന്തെങ്കിലും മോഹിക്കുകയോ പ്രതീക്ഷിക്കുകയോ ചെയ്യുമ്പോൾ അവ സാധ്യമാകാൻ ഇടയുള്ള ഒന്നായിരിക്കണം എന്ന നിബന്ധന അവയുടെ സാധുത നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. ഭാവന മനുഷ്യന്റെ പലവിധ പ്രവർത്തികളിലും മുഖ്യമായ പങ്കുവഹിക്കുന്നു. സർഗ്ഗാത്മകതയുടെ അടിസ്ഥാനംതന്നെ ഒരു തരത്തിൽ ഭാവനയാണ്.

ഭാവനയെന്നത് കലാസൃഷ്ടിയിൽ ഏർപ്പെടുന്നവരുടെയും കലാസ്വാദനം നടത്തുന്നവരുടെയും മാത്രം ആവശ്യകതയല്ല. തീരുമാനങ്ങൾ കൈക്കൊള്ളേണ്ടി വരുമ്പോൾ, അത്ര പരിചിതമല്ലാത്ത ഒരു പ്രവർത്തിയിൽ ഏർപ്പെടേണ്ടി വരുമ്പോൾ മനുഷ്യർ അവരുടെ ഭാവനയെ ആശ്രയിക്കുന്നു. പരീക്ഷണങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നതിൽ, പോംവഴികൾ സ്വയം കണ്ടെത്തുന്നതിൽ, കാര്യങ്ങൾ സ്വയം പഠിച്ചെടുക്കുന്നതിൽ, ഇതിലെല്ലാമുപരി സ്വപ്രയത്നത്താൽ വിജയം കൈവരിക്കുന്നതിൽ നിന്നും ലഭിക്കുന്ന സന്തോഷവും അതിയായ സംതൃപ്തിയും നമ്മുടെ ജീവിതത്തെ താല്പര്യജനകവും മൗലികവും ആക്കിത്തീർക്കും. ഇത്തരം പ്രവർത്തികൾ സാധ്യമാകുന്നത് മനുഷ്യർ തങ്ങളുടെ ഭാവനയെ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നതിലൂടെയാണ്.

ഭാവനയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടക്കുന്ന മിക്ക ആലോചനകളും മനുഷ്യന്റെ വിവിധ പ്രവർത്തികളിലും മനസ്സിലാക്കലിലും കേന്ദ്രീകരിച്ചുകൊണ്ടാണ് നടന്നുവരുന്നത്. മനുഷ്യമനസ്സിനെ മനസ്സിലാക്കുന്നതിനായും കലാപ്രവർത്തികൾക്കായും അറിവ് ആർജ്ജിക്കുന്നതിനായും ഭാഷയെ പ്രവർത്തനയോഗ്യമാക്കുന്നതിനായുമെല്ലാം നമ്മൾ ഭാവനയെ ആശ്രയിക്കുന്നു. മനുഷ്യന്റെ ചിന്തയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങളിലെല്ലാം ഭാവനയുടെ ഇടപെടൽ ഉണ്ടാകുമെന്ന് ഉറപ്പാണ്.

വാസ്തവമെന്നു കരുതുന്ന ഭാവനയുടെ വകഭേദത്തെയാണ് നമ്മൾ വിശ്വാസമെന്ന് പറയുന്നത്. ‘ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നത് അവന്റെ വീടിന് തീപിടിച്ചെന്നാണ്’ എന്നൊരാൾ പറയുമ്പോഴും ‘അവന്റെ വീടിന് തീപിടിച്ചതായി ഞാൻ ഭാവിക്കുന്നു’ എന്ന് പറയുമ്പോഴും ഉണ്ടാകുന്ന വ്യത്യാസം ഭാവനയും വിശ്വാസവും തമ്മിലുണ്ട്. ഭാവന ആയാലും വിശ്വാസം ആയാലും അവ നേരാകണമെന്നില്ല, എങ്കിലും വിശ്വാസത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ ‘വിശ്വസിക്കുന്നവർ’ അത് സത്യമാണെന്ന് ഏതാണ്ട് ഉറപ്പിക്കുന്നു. ഭാവനയാകട്ടെ അത് സത്യമാണെന്ന ചിന്തയിലേക്ക് ചെന്നെത്താൻ നിർബന്ധിക്കില്ല. വിശ്വാസം പ്രവർത്തികളിലേക്ക് നയിക്കുന്നവ കൂടിയാണ്. അവന്റെ വീടിന് തീപിടിച്ചെന്ന വിശ്വസിക്കുന്ന ആൾ ആ വീട്ടിലേക്ക് തീയണയ്ക്കാൻ പോകാൻ ഇടയുണ്ട്. തീപിടിച്ചതായി ഭാവിക്കുമ്പോൾ അങ്ങനെയൊരു പ്രവർത്തിയ്ക്ക് മുതിരില്ല. വിശ്വാസം വൈകാരികമായി കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നു. എന്നാൽ ഭാവനയെ സംബന്ധിച്ച് അത് കേവലം ഭാവനയാണ് എന്ന തോന്നൽ ഉള്ളിടത്തോളം അത്രയും വികാരതീവ്രതയോടെയുള്ള സമീപനം ഉണ്ടാകാറില്ല.

‘അങ്ങനെയായെങ്കിൽ’ എന്ന ചിന്ത വരുന്നത് ഭാവന ചെയ്യാനുള്ള ശേഷിയിൽ നിന്നുമാണ്. അങ്ങനെയായെങ്കിൽ എന്ന മട്ടിലുള്ള സങ്കൽപ്പചിന്തകൾ സാധ്യത ആരായുകയാണ്. അതിനാൽ യുക്തിപരമായ ചില നിയന്ത്രണങ്ങൾ അവയ്ക്കുമേൽ ഉണ്ടാകാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഭാവന ആകട്ടെ അത്തരം നിയന്ത്രണങ്ങളിൽ ഒതുങ്ങുന്ന ഒന്നല്ല.

ഓർമ്മിക്കുക എന്നാൽ, ഏതാണ്ട്, നിലവിൽ ഇല്ലാത്ത ഒന്നിനെ സങ്കൽപ്പിക്കലാണ്. ഓർമ്മകൾ പലതരത്തിൽ ഉണ്ടെങ്കിലും ഒരാൾ അയാളുടെ ഭൂതകാലത്തിൽ നിന്നും വീണ്ടെടുക്കുന്ന ഓർമ്മകളെ ഭാവനയുമായി ചേർത്തുവെച്ചു നടത്തുന്ന ആലോചന കൗതുകകരമായ ചില കാര്യങ്ങൾ വെളിപ്പെടുത്തും. രണ്ടും നിലവിലില്ലാത്ത ഒന്നിനെ മാനസിക വ്യാപാരത്തിലൂടെ കണ്ടെടുക്കലാണ്. ആലോചിക്കുന്ന ആളുടെ പരിപ്രേക്ഷ്യത്തിലൂടെയാണ് കാര്യങ്ങൾ വെളിപ്പെടുന്നത്. ഓർമ്മയും ഭാവനയും ഒന്നുതന്നെയാണെന്ന് കരുതിയ തത്ത്വചിന്തകരുണ്ട്. എന്നാൽ ഭാവനയേക്കാൽ ജീവസ്സുറ്റ കാര്യം ഓർമ്മയാണ്. നമ്മുടെ ഓർമ്മയിലെ ഒരു കാര്യത്തിനുമേൽ നമ്മുടെ ഭാവനയുടെ ഇടപെടൽ നടക്കാനുള്ള സാധ്യത തള്ളിക്കളയാനാകില്ല. ക്രമേണ നമ്മുടെ ഓർമ്മയിൽ ഭാവനയുടെ ഇടപെടൽ നടന്ന് അവ നടന്ന സംഭവത്തിൽ നിന്നും അകന്നുനിൽക്കുന്ന ഒന്നാകാനിടയുണ്ട്. മറ്റൊരുതരത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ ഭൂതകാലത്തിന്റെ നിയന്ത്രണത്തോടെ നടക്കുന്ന ഭാവനയാണ് ഓർമ്മ എന്നുവരാം.

  No comments

ഹൈക്കു കവിതകളുടെ വായന

ബാഷോ ഒരിക്കൽ പറഞ്ഞു: എഴുത്തുമേശയിൽ മാത്രമാണ് ഒരു കവിത നിലനിൽക്കുന്നത്. മഷി ഉണങ്ങുന്നതോടെ അതൊരു പേപ്പർ മാത്രമാകുന്നു. ഹൈക്കു കവിതകളുടെ കുലപതിയായ ബാഷോയുടെ ഈ അഭിപ്രായം മുഖവിലയ്ക്കെടുക്കാമെങ്കിൽ എഴുതപ്പെട്ട ഓരോ ഹൈക്കുവിനും മറ്റൊരു ജീവൻ നൽകുകയാകാം ഓരോ വായനക്കാരന്റെയും കർത്തവ്യം.

ഹൈക്കു കവിത വായിക്കുകയെന്നാൽ, നമ്മൾ അതിന്റെ എഴുത്തുകാരനാകുക എന്നുകൂടിയാണ്. എഴുതപ്പെട്ട ആ വാക്കുകൾക്ക് നമ്മൾ നമ്മുടെ അനുഭവങ്ങളിൽ, അനുഭൂതികളിൽ, ഭാവനയിൽ- ചുരുക്കത്തിൽ ജീവിതത്തിൽ- നിന്നും ജീവൻ പകരുകയാണ്. ഇവ്വിധം ഹൈക്കു കവിതകളുടെ വായന ഓരോ വായനക്കാരനിലും വേറിട്ടതാകുന്നു: ബിംബാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ആ കാവ്യഭാഷ വ്യാഖ്യാനത്തിന്റെ അനന്തസാധ്യതകൾ മുന്നോട്ടുവെക്കുന്നു.

മറ്റൊരുതരത്തിൽ, ഹൈക്കു കവിതകളുടെ വായന ഒരു ബിംബത്തിനു എത്രയൊക്കെ പറയാനാകും എന്തൊക്കെ അറിയിക്കാനാകും എന്നതിലേക്കുള്ള അന്വേഷണമാണ്. മനുഷ്യരെപ്പോലെ ചെടികൾ, കല്ലുകൾ, ഉപകരണങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്കെല്ലാം അവയുടേതായ വൈകാരികതയുണ്ടെന്ന് ബാഷോ പറയുന്നു. ഒരു പ്രത്യേക വസ്തുവിനെ കുറിച്ചുള്ള വിവരണം, നമ്മളിൽ അവയോട് ചേർന്നുനിൽക്കുന്ന വികാരങ്ങളെ ഉണർത്തുമെന്ന് പിൽക്കാലത്ത് ടി.എസ് എലിയറ്റും അഭിപ്രായപ്പെടുകയുണ്ടായി.

ഹൈക്കു കവിതകളും ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ പാശ്ചാത്യകവിതയിലെ ഇമേജിസ്റ്റ് കവികളെയും (എസ്ര പൗണ്ട്, ആമി ലോവൽ, വില്യം കാർലോസ് വില്യംസ്, ടി.എസ് എലിയറ്റ് തുടങ്ങിയവരെ) വായിക്കുമ്പോൾ ബോധ്യപ്പെടാനിടയുള്ള ഒരു കാര്യമുണ്ട്: ഓരോ കവിതകളിലെയും ബിംബങ്ങളെ/വസ്തുക്കളെ നമുക്ക് കാണാമെങ്കിൽ കേൾക്കാമെങ്കിൽ, ആ കാഴ്ചകളുടെയും കേൾവികളുടെയും ഉള്ളിലേക്കിറങ്ങാനായാൽ എല്ലാ വസ്തുക്കളും/ബിംബങ്ങളും സംസാരിക്കും നമ്മളോട്, നമ്മളിലൂടെ.

  No comments